0
0
Tiền tiểu đường – Pre-diabetes – Prédiabète
Table of Contents
TIỀN TIỂU ĐƯỜNG LÀ GÌ ?
Tiền tiểu đường được đặc trưng bởi đường huyết cao hơn bình thường nhưng các chỉ số còn chưa đến ngưỡng được gọi là bệnh tiểu đường.
Các tín hiệu của tiền tiểu đường được gọi là tín hiệu báo động của bệnh tiểu đường tuýp 2 vì những người tiền tiểu đường thường có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 trong tương lai rất gần. Đặc biệt, những người tiền tiểu đường có thêm các yếu tố nguy cơ sau đây càng dễ và nhanh mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 :
Tuổi cao
Mặc dù bệnh tiểu đường có thể phát triển ở mọi lứa tuổi, nhưng thường thì nguy cơ này càng cao khi cơ thể càng già (thường sau tuổi 40), khi mà các hoạt động thể chất giảm sút, giảm cơ bắp, các cơ quan trong cơ thể bắt đầu bị lão hóa, suy giảm chức năng và dễ bị tăng cân.
Thừa cân
Thừa cân là nguy cơ quan trọng nhất đối với bệnh tiền tiểu đường. Cơ thể càng tích tụ nhiều mô mỡ thừa xung quanh ổ bụng và xâm lấn vào bên trong các tổ chức cơ bắp và nội quan thì các tế bào càng trở nên kháng insulin do đó càng giảm khả năng sử dụng đường trong máu.
Vòng eo lớn (nhiều mỡ thừa tích ở bụng)
Vòng eo càng lớn thì các tế bào càng kháng insulin. Trên thực tế, nguy cơ bị bệnh tăng đối với vòng eo lớn hơn 102 cm (40 inch) đối với đàn ông và 89 cm (35 inch) đối với phụ nữ.
Ít vận động thể chất
Lý do rất dễ hiểu, người thiếu hoạt động thể chất thì toàn bộ cơ thể sẽ luôn luôn bị trì trệ, các nội quan hoạt động ì ạch kém hiệu quả, các chức năng sinh lý, sinh học tự nhiên không được đảm bảo, lượng mỡ dư thừa ngày càng bị tích tụ xâm lấn khắp nơi và hậu quả là các tế bào ngày càng trở nên mất tính nhạy đối với insulin và do vậy không còn khả năng hấp thụ đường trong máu – một trong những lý do đầu tiên của bệnh tiểu đường tuýp 2.
Thói quen ăn uống không lành mạnh, ăn uống nhiều các chất giàu mỡ, tinh bột, đường.
Huyết áp cao. Tỷ lệ các loại mỡ máu cao.
Đường huyết cao bất thường trong quá khứ
Tiểu đường thai kỳ
Nếu khi mang thai, người phụ nữ mắc bệnh tiểu đường thì nguy cơ mắc bệnh tiểu đường sau này của họ sẽ tăng lên. Ngoài ra, phụ nữ sinh em bé nặng trên 4 kg (9 pounds) cũng có nguy cơ cao mắc bệnh tiểu đường.
Hội chứng buồng trứng đa nang
Nếu người phụ nữ mắc hội chứng buồng trứng đa nang (đặc trưng bởi chứng rối loạn kinh nguyệt, rậm lông và béo phì) cũng có nguy cơ cao mắc bệnh tiểu đường.
Tiền sử gia đình
Nguy cơ tiền tiểu đường sẽ tăng lên nếu trong gia đình có cha mẹ hoặc anh chị em ruột có bệnh tiểu đường tuýp 2
Không có các giấc ngủ tốt kéo dài
Người bị mắc chứng bệnh ngưng thở khi ngủ (giấc ngủ bị gián đoạn nhiều lần do bị ngưng thở khi ngủ), những người thường làm ca đêm thay đổi thất thường … có nguy cơ cao mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 mà trước hết là tiền tiểu đường..
CHẨN ĐOÁN TIỀN TIỂU ĐƯỜNG
Gặp bác sĩ:
Nếu thấy có các dấu hiệu sau cần gặp bác sĩ ngay khi có thể :
- Khát nước nhiều
- Đi tiểu thường xuyên
- Mệt mỏi
- Nhìn mờ
- Đặc biệt cần chú ý nguy cơ mắc bệnh tiểu đường rất cao nếu có các vùng da sẫm màu bất thường trên một số bộ phận của cơ thể như cổ, nách, khuỷu tay, đầu gối, các khớp ngón tay (người ta gọi là bệnh gai đen)
Chỉ có xét nghiệm máu mới có thể xác định chắc chắn tình trạng sức khỏe. Đường huyết và / hoặc glycated hemoglobin (viết tắt là HbA1C hoặc A1C) được đo trong máu. Các xét nghiệm này được khuyến nghị 3 năm một lần đối với người từ 40 tuổi trở lên. Những người có nhiều yếu tố nguy cơ thì được khuyến nghị tiến hành làm các xét nghiệm trên sớm hơn 3 năm.
Tiền tiểu đường đôi khi được đặc trưng bởi thời gian trong ngày khi giá trị đường huyết là bất thường
- Đường huyết lúc đói bất thường : có nghĩa là đường huyết cao hơn bình thường sau 8h hoặc sau 1 đêm không ăn.
- Không dung nạp glucose : nghĩa là glucose trong máu tăng cao hơn bình thường 2h sau khi uống chất lỏng giàu glucose, tương đương với 1 bữa ăn có chứa nhiều carbonhydrate (đường)
- Xét nghiệm Glycated hemoglobin (HbA1C hoặc A1C). Xét nghiệm máu này cho thấy mức độ đường huyết trung bình của một người trong 2-3 tháng qua. Nó sẽ đo tỷ lệ đường trong máu gắn với hemoglobin (một protein vận chuyển oxi trong tế bào hồng cầu). Nồng độ đường trong máu càng cao thì càng có nhiều hemoglobin này gắn theo đường. Tuy nhiên, xét nghiệm này sẽ không còn chính xác nếu trong trường hợp một người có dạng hemoglobin dị thường hoặc một phụ nữ mang thai.
Các chỉ số quan trọng:
Dưới đây là các chỉ số xét nghiệm về đường huyết và HbA1C tương ứng với tình trạng bệnh tiểu đường :
Đường huyết lúc đói :
- Tiền tiểu đường : từ 6,1 đến 7,0 mmol/L
- Tiểu đường tuýp 2 : trên 7,0 mmol/L
HbA1C :
- Tiền tiểu đường : từ 6,0% đến 6,4%
- Tiểu đường tuýp 2 : từ 6,5% trở lên
Đường huyết 2 giờ sau khi uống dung dịch chứa 75 gram glucose (tương đường một bữa ăn chứa nhiều đường) :
- Tiền tiểu đường : từ 7,8 đến 11,0 mmol/L
- Tiểu đường tuýp 2 : 11,1 mmol/L trở lên
Đường huyết trong mọi thời điểm trong ngày :
- Chỉ đề cập riêng cho trường hợp tiểu đường tuýp 2 : 11,1 mmol/L trở lên cùng với các triệu chứng điển hình của bệnh tiểu đường.
Cũng có không ít trường hợp người bệnh tiểu đường tôi gặp có chỉ số đường huyết cao như thế này:
PHÒNG NGỪA TIỀN TIỂU ĐƯỜNG
Phòng ngừa tiền tiểu đường về cơ bản cũng giống như phòng ngừa tiểu đường tuýp 2. Rất may mắn là, với sự thay đổi thói quen lối sống, đặc biệt là với các thói quen ăn uống lành mạnh cùng với việc luyện tập thể thao hợp lý, bệnh tiểu đường hoàn toàn có thể được kiểm soát. Cụ thể :
Chế độ ăn uống lành mạnh
Về nguyên tắc là phải ăn hạn chế các thức ăn giàu mỡ, bột và đường. Tuy nhiên, chế độ ăn cụ thể khác nhau ở mỗi người, phụ thuộc vào tình trạng bệnh tật, văn hóa, phong tục, sở thích ăn uống và chỉ dẫn của bác sĩ. Nhưng trong mọi trường hợp, thực đơn ăn uống phải không được làm trầm trọng tình trạng đường huyết (Các chế độ ăn uống có thể áp dụng cho các trường hợp tiểu đường nói chung sẽ được đề cập chi tiết trong các bài viết sau này).
Giảm cân
Đây là một thử thách của không ít người. Tuy nhiên giảm cân đem lại tác dụng rất lớn và nhanh chóng cải thiện tình trạng bệnh tật. Cho dù chỉ giảm được 5-10% trọng lượng thì cơ thể đã có thể có những chuyển biến to lớn.
Thể dục
Người bệnh có thể lựa chọn các bài tập ưa thích, phù hợp với tình trạng sức khỏe và tuổi tác. Đối với những người cao tuổi và thể chất yếu, nên chọn các loại hình luyện tập ít có sự va chấn dễ gây tổn thương cho cơ thể mà hiệu quả nâng cao thể chất cao như tập yoga, dưỡng sinh, đạp xe trong nhà, khiêu vũ … Nên tập đều đặn hàng ngày dù thời lượng mỗi buổi tập không nhiều..
Bỏ hút thuốc nếu đang nghiện thuốc
Có thể nói hầu như ai trong số chúng ta cũng ý thức được rằng hút thuốc lá làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim và ung thư phổi.
Tuy nhiên cũng cần phải nói thêm rằng, hút thuốc cũng là một yếu tố nguy cơ dẫn đến kháng insulin – nguyên nhân gây tiền tiểu đường và tiểu đường tuýp 2.
Dùng thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ
Nếu bạn có tỷ lệ đường huyết mới dừng lại ở mức độ gọi là “Tiền tiểu đường”, tức là chỉ số đường huyết khi đói nằm ở khoảng từ 6 đến 7 mmol/L như vừa nói ở trên. Thì hiển nhiên, việc thực hiện các biện pháp điều trị và phòng ngừa nêu trên như các biện pháp ăn uống, tập thể dục, bỏ thuốc lá, hạn chế bia rượu v.v… là rất cần thiết và phải được thực hiện đầu tiên.
Tuy nhiên trong trường hợp nếu chỉ bấy nhiêu vẫn chưa đủ, thì bạn có thể phải cần đến sự theo dõi và chỉ dẫn của bác sĩ trong việc sử dụng thuốc.
Thường thì khi điều trị các chứng bệnh liên quan đến đường huyết thì việc xem xét và kiểm soát huyết áp và mỡ máu cũng được quan tâm đồng thời trong việc sử dụng thuốc.
Có nhiều loại thuốc thường được sử dụng trong việc kiểm soát đường huyết. Mỗi loại thuốc có cơ chế, tác dụng khác nhau và được chỉ định phù hợp với từng đối tượng và tình trạng bệnh.
Ở đây, đối với tình trạng tiền tiểu đường, tôi chỉ nói qua về một số loại thuốc có metformin (chẳng hạn Glucophage, Fortamet) hoặc một số loại thuốc tương tự rất hay được sử dụng cho người tiền tiểu đường cũng như những người bị tiểu đường tuýp 2 nếu tình trạng sức khỏe của người bệnh được xem xét là phù hợp.
Các loại thuốc trên có khả năng làm giảm mỡ máu, đồng thời ức chế hấp thu đường ở ruột đồng thời tăng vận chuyển đường vào tế bào, ức chế tạo mới đường tại gan và nhờ đó mà hạ đường huyết và đẩy lùi tiền tiểu đường. Trên thực tế, metformin đã được chứng minh là làm giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường lên đến 30% nhờ vào khả năng khôi phục phản ứng thích hợp của cơ thể với insulin mà cơ thể sản xuất ra theo cách tự nhiên. Kiểm soát được lượng đường trong máu cao giúp ngăn ngừa tổn thương thận, mù lòa, các vấn đề về thần kinh, mất tứ chi và các vấn đề về chức năng tình dục. Đồng thời, kiểm soát bệnh tiểu đường thích hợp cũng có thể làm giảm nguy cơ đau tim hoặc đột quỵ. Ngoài ra, các loại thuốc metformin cũng có thể làm giảm sự thèm ăn và giúp giảm cân.
Tóm lại, tiền tiểu đường được đánh giá là nguyên nhân có thể gây bệnh tiểu đường tuýp 2. Vì vậy, nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu ban đầu nào của bệnh tiểu đường chẳng hạn như đi tiểu nhiều lần, hay đói bất thường, hay khát bất thường, mời mắt, mệt mỏi v.v… thì bạn nên khẩn trương đi khám bác sĩ.
Tuy nhiên bạn cũng an tâm rằng, dù có bị chẩn đoán bị tiền tiểu đường thì bạn cũng chưa chắc sẽ phát triển thành bệnh tiểu đường tuýp 2. Mặc dù vậy, tình trạng tiền tiểu đường cũng đủ để bạn phải nỗ lực hành động để kiểm soát và đẩy lùi nó. Bởi vì việc nỗ lực kiểm soát và giảm hàm lượng đường huyết không những giúp chúng ta tránh được nguy cơ bệnh tiểu đường tuýp 2 mà còn giúp phòng và trị được rất nhiều các chứng bệnh liên quan khác.
Tiền tiểu đường _ Phòng ngừa và điều trị _ Life 77
Bạn có thể tham khảo thêm :
Prediabetes diagnosis and treatment: A review
VIKUDO
