Rượu vang – vài dòng lịch sử
Cây nho có từ bao giờ ? rượu vang có từ bao giờ ?
Cây nho có từ bao giờ ? rượu vang có từ bao giờ ? có thể câu hỏi này đã không dưới một lần được mỗi người chúng ta tự hỏi. Trên thực tế, cây nho và rượu vang ngay từ thời xa xưa đã là một phần của đời sống xã hội, gắn bó mật thiết với nhiều nền kinh tế và văn hóa trên thế giới.
Cũng như cây nho, sự tồn tại và phát triển của rượu vang là kết quả của cả một quá trình lịch sử lâu dài và đầy biến cố, gắn liền với những thăng trầm của lịch sử nhân loại.
Cây nho có mặt ở trên đời này từ khi nào ? không ai biết được, chỉ biết rằng từ cuối thế kỷ 19, người ta đã tìm thấy ở Pháp các dấu vết hóa thạch của cây nho có tuổi đời khoảng … 50 triệu năm !
Người ta biết làm rượu vang từ khi nào ? Tuy cũng không có ai có thể trả lời được chính xác, nhưng ngày nay nhiều nhà nghiên cứu đã tin rằng, việc phát minh ra loại rượu tuyệt vời này có lẽ chỉ là một sự trùng hợp ngẫu nhiên từ những chiếc bình đựng nho bị tình cờ bỏ quên rồi lên men thành rượu trong một điều kiện thích hợp nào đó ! May mắn thay, nhờ có sự bỏ quên “kỳ diệu” ấy mà nhân loại đã có những sản phẩm rượu vang đã và đang làm say mê biết bao triệu con người hâm mộ qua hàng ngàn năm nay.
Cũng nhờ các các chứng cứ khảo cổ được tìm thấy ở Iran là các bình gốm đựng rượu vang với các dấu tích của nhựa terebinth (một chất bảo quản và làm thơm đặc biệt của loại rượu này), người ta có thể xác thực rằng rượu vang đã được con người làm ra ít nhất từ 8000 năm trước ở khu vực này, thuộc cái nôi màu mỡ của vùng Cận Đông.
Vượt qua các nền văn minh vĩ đại nhất thời Cổ Đại : Lưỡng Hà (Mesopotamia), Ai Cập, Hy Lạp, Etruscan, Roman, Celtic v.v…, từ những thành phố thời kỳ Đồ Đá mới đầu tiên cho đến sự sụp đổ của Đế chế La Mã, rồi vượt qua hàng ngàn km đến Đại Tây Dương và Ấn Độ Dương, rượu vang đã truyền cảm hứng cho biết bao kiệt tác nghệ thuật bất hủ.
Rượu vang làm chứng cho sự giao lưu văn hóa, giao lưu thương mại và cả cho những tiến bộ công nghệ và xã hội.
Một số dấu mốc quan trọng :
- 6000 năm trước Công Nguyên, cành nho và hạt nho đã được tìm thấy ở Caucase và Mesopotamie
- 3000 năm trước Công Nguyên, người Ai Cập đã trồng nho và chế biến được rượu vang sử dụng trong các nghi thức tang lễ của họ
- 2500 năm trước Công Nguyên, người Hy Lạp trồng nho và bắt đầu tạo giống nho mới để cho di thực vào trồng ở Ý.
- 1000 năm trước Công Nguyên, cây nho được trồng rộng rãi ở Ý và các nước Bắc Phi
- 1000 – 500 năm trước Công Nguyên, người ta đã tìm thấy dấu tích của cây nho ở Tây ban Nha, Bồ Đào Nha và miền nam nước Pháp.
- 350 : Cây nho có mặt ở khắp mọi nơi trên nước Pháp
- 500 : Dưới ảnh hưởng của Đế chế La Mã và sự mở rộng của Kito giáo, cây nho được trồng khắp các nước Bắc Âu đồng thời kỹ thuật trồng nho và làm rượu vang đã phát triển và triển khai khắp nơi trên thế giới.
- 1300 : Nguồn gốc tên gọi của Lâu đài “Châteauneuf-du-Pape” là do sự hiện diện của các giáo hoàng Pháp tại Avignon vào thế kỷ XIV.
- 1695 : Don Pérignon đã hoàn thiện hệ thống đóng nút chai rượu vang sủi bọt.
Don Pérignon (Image : wikimedia.org)
- 1756 : Lần đầu tiên có sự rạch ròi về tên gọi cho các loại rượu vang khác nhau, dưới sự phân định ở Bồ Đào Nha bởi Hầu tước de Pombal vùng Porto.
- 1805 (có tài liệu nói năm 1818) Bà góa phụ Cliquot đã phát minh ra kỹ thuật lắng đọng loại bỏ cặn xác men trong quá trình sản xuất rượu vang, sâm banh.
Tên bà góa phụ Veuve Cliquot đã trở thành thương hiệu sâm banh lớn
(Le remuage est inventé par la veuve Clicquot – Riddling is invented by the widow Clicquot)
- 1855 : Việc phân loại được chính thức thực hiện ở Bordeaux.
- 1864 : Một phần lớn các vườn nho bị tàn phá bởi sự xuất hiện một loài rệp siêu nhỏ phylloxera.
- 1881 : Người ta bắt đầu sử dụng lá kim loại để bọc đầu nút chai rượu sâm banh
Trong sự tiến bộ của ngành sản xuất và chế biến rượu vang, sự sử dụng chai thủy tinh để đựng các loại rượu này đã làm nên những sự thay đổi kỳ diệu, đó là tạo điều kiện cho sự lên men lần thứ hai và tạo bọt khí của rượu trong chai – đã làm phát triển ra vô số loại rượu vang sủi bọt vô cùng hấp dẫn, đồng thời cũng là tiền đề cho phép ra đời kỹ thuật làm sâm banh sau đó. Ngoài ra, vì được tích trữ trong chai thủy tinh trong thời gian dài tạo điều kiện sự hấp thụ tannin của rượu, làm cho rượu trở nên đậm đà nhưng mềm dịu và ngày càng tăng chất lượng. Một khi mà người ta thực sự làm chủ được kỹ thuật sản xuất cũng như bảo quản, có nhiều loại rượu vang càng để lâu càng có giá bán cao hơn so với rượu mới sản xuất (trừ một số loại thì ngược lại, không được để lâu làm mất mùi và vị thơm ngon của trái cây).
Các loại rượu vang sủi bọt như Clairette de Die và Blanquette de Limoux đã được biết đến và hoàn thiện từ năm 1530 – 1531. Nhưng phải kể từ hồi cuối thế kỷ 17, các loại sâm banh mới được phát triển và thương mại hóa.
Nhờ có sự tiêu chuẩn hóa và sự phát triển của thương mại mà rượu vang được ký kết tiêu thụ hàng loạt với số lượng lớn. Trên thực tế, rượu vang đã từ lâu trở thành một sản phẩm toàn cầu. Có nhiều nước tuy không sản xuất các loại rượu này nhưng sức tiêu dùng rất lớn, điển hình như Trung Quốc và Nhật Bản.
Có mặt ở hầu hết các quốc gia trên thế giới với sự góp mặt duyên dáng và thanh cao trong hầu khắp các lễ hội và tiệc tùng, hương vị đa dạng và cuốn hút với men say dịu dàng và tinh tế nhưng nồng nàn và thân thiện của thứ rượu đặc biệt này đã làm cho nó trở thành biểu tượng của thú vui tao nhã không những trong mọi giai tầng của xã hội, mà còn được dùng trong cả đời sống tâm linh. Trong đó, sâm banh đã trở thành một biểu tượng khó thay thế, nhất là ở các nước Phương Tây, trong các dịp lễ quan trọng cũng như trong các nghi thức ngoại giao.
vikudo.com
Xin mời các bạn đón đọc :
- Chặng đường từ ruộng nho đến các chai rượu vang
- Tại sao nên để chai rượu vang nằm ?
- Phân biệt rượu sâm banh với rượu vang sủi bọt – Những loại rượu vang đặc biệt.
Ngày Tết và thú ẩm trà:
