Table of Contents
CHỨNG VIÊM HỌNG (ĐAU HỌNG)
Chào bạn,
Có một loại bệnh chứng quen thuộc đến nỗi mà có lẽ trong số chúng ta không mấy ai chưa từng được nghe hoặc thậm chí chưa từng bị mắc phải trong đời. Đó chỉ đơn giản là chứng đau họng.
Thế nhưng, việc hiểu đúng về chứng bệnh này và để có cách phòng ngừa cũng như điều trị nó một cách đúng đắn, thì chắc hẳn cũng còn không ít người vẫn còn lơ mơ và đương nhiên là vẫn còn có những cách làm sai trong việc phòng và trị bệnh, vừa làm hại mình và vừa làm hại người khác trong cộng đồng.
Khi cổ họng bị viêm thì sao?
Khi cổ họng bị viêm thì có thể sẽ dẫn đến các dấu hiệu hay triệu chứng sau:
CÁC TRIỆU CHỨNG CỦA VIÊM HỌNG:
Nếu bạn bị viêm họng, bạn có thể phải chịu đựng những triệu chứng khó chịu thậm chí đến mức khổ sở như sau:
- Cổ họng bị đau, ngứa, rát
- Đau tăng mỗi khi nói hoặc nuốt
- Khó nuốt
- Đau và sưng các tuyến ở cổ hoặc hàm
- Amindan bị đỏ và sưng tấy thậm chí viêm có mủ
- Giọng nói bị khàn hoặc bị tắc tiếng
- Ngoài ra, nếu viêm họng vì nguyên nhân nhiễm khuẩn, bạn còn có thể có thêm các triệu chứng sau:
- Sốt
- Hắt hơi, sổ mũi, ho
- Đau nhức cơ thể
- Đau đầu
- Buồn nôn và có thể nôn mửa
vậy, khi nào thì ta cần phải gặp bác sĩ?
KHI NÀO ĐẾN GẶP BÁC SĨ ?
Bình thường thì, viêm họng cũng chỉ là một chứng bệnh bình thường, đa số những người mắc bệnh viêm họng cũng chỉ qua loa vài hôm rồi khỏi và rồi làm việc trở lại.
Tuy nhiên, cũng có không ít người thì bị viêm họng dai dẳng, thậm chí bị viêm họng kinh niên và gần như xác định sống chung với nó. Có nghĩa là đối với những trường hợp như vậy, tuy bệnh viêm họng có gây phiền toái, mệt mỏi và khổ sở, nhưng chưa trực tiếp nguy hiểm đến mức đe dọa đến tính mạng ngay lập tức của người bệnh.
Thế nhưng, bệnh tình sẽ trở nên nguy hiểm thực sự và cần phải hành động nhanh chóng và tích cực, nếu bạn gặp các tình huống sau:
Đối với trẻ em:
Bạn phải chăm sóc bé ngay lập tức và đưa đi gặp bác sĩ ngay nếu bé có các dấu hiệu và triệu chứng nghiêm trọng như:
- Khó thở
- Khó nuốt
- Chảy nước dãi nhiều bất thường
Đối với người lớn
Bạn phải khẩn trương gặp bác sĩ, nếu bạn bị khàn giọng kéo dài hơn 2 tuần, thường xuyên bị viêm họng tái phát hoặc có các dấu hiệu và triệu chứng sau kéo dài hơn một tuần mà không thuyên giảm:
- Đau họng dữ dội
- Khó nuốt
- Khó thở
- Khó mở miệng
- Đau tai
- Có khổi u ở cổ
- Sưng cổ
- Sưng mặt
- Đau khớp
- Phát ban
- Sốt cao hơn 38,3oC
- Có máu trong nước bọt hoặc đờm
Vậy tại sao bị viêm họng ?
NGUYÊN NHÂN GÂY VIÊM HỌNG:
Viêm họng có thể bị gây nên bởi nhiều nguyên nhân, tuy nhiên nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm họng là virus, chẳng hạn như cảm lạnh hoặc cúm. Các trường hợp viêm họng do vi khuẩn gây ra thường ít xảy ra hơn.
Các trường hợp viêm họng do virus:
- Trước hết, có thể nói rằng các virus gây ra cảm lạnh thông thường chẳng hạn virus Adenovirus và gây nên cúm chẳng hạn virus cúm Influenza cũng là nguyên nhân gây ra hầu hết các chứng viêm họng. Ngoài ra viêm họng do virus còn xảy ra trong các trường hợp sau:
- Bệnh tăng bạch cầu đơn nhân, gây ra bởi virus Epstein-Barr (EBV). Virus này chủ yếu lây lan qua nước bọt từ miệng của người đã bị nhiễm bệnh hoặc khi người nhiễm bệnh ho, hắt hơi, hôn nhau, ăn uống chung. Bệnh không lây nhiễm qua máu.
- Bệnh sởi, gây nên bởi virus ARN thuộc chi Morbillillin nằm trong họ Paramyxoviridae và chỉ có một vật chủ tự nhiên là con người. Căn bệnh đã từng là ác mộng kinh hoàng của loài người, trước khi có vaccin đã khiến gần 3 triệu người chết mỗi năm. Và, hiện nay sởi vẫn là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm gây dịch và là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ dưới 5 tuổi.
- Thủy đậu (hay còn gọi là trái rạ) là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus thủy đậu có tên Varicella virus gây ra. Loại virus này là tác nhân gây ra bệnh thủy đậu ở trẻ em và bệnh zona ở người lớn.
- Viêm thanh khí phế quản ở trẻ em _ một tình trạng gây ra phù nề của thanh quản và khí quản, dẫn đến đường dẫn khí dưới dây thanh âm (vùng hạ thanh môn) trở nên hẹp và tiếng thở ồn ào, khó thở và ho khan dữ dội. Dạng thường gặp nhất của bệnh này là có nguyên nhân gây nên bởi các virus có tên gọi là “virus á cúm tuýp 1”
- Và, có lẽ chúng ta cũng không quên nói đến một tình trạng viêm họng bị gây nên bởi một các biến thể virus đặc biệt, đã và đang gây cho nhân loại những cú sốc và mất mát kinh hoàng mà không biết đến bao giờ chúng ta mới thực sự đưa nó vào dĩ vãng, đó là các virus Covid-19.
Các trường hợp viêm họng do nhiễm khuẩn:
Một số bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn có thể gây ra đau họng.
Phổ biến nhất là Streptococcus pyogenes (liên cầu nhóm A) gây viêm họng.
Ngoài ra còn có các loại vi khuẩn khác cũng có thể gây viêm họng, chẳng hạn như Streptococcus nhóm C và G, Chlamydia, Mycoplasma pneumoniae và vi khuẩn gây bệnh lậu Neisseria gonorrhoeae v.v…
Các trường hợp viêm họng do các nguyên nhân khác:
- Các nguyên nhân khác gây đau họng có thể là:
- Dị ứng. Dị ứng với lông thú nuôi trong nhà, nấm mốc, bụi và phấn hoa có thể gây đau họng. Vấn đề có thể phức tạp nếu xảy ra hội chứng chảy dịch mũi sau (Postnasal drip), tức dịch chảy từ hệ thống xoang qua mũi sau xuống thành sau họng, có thể gây kích ứng và viêm cổ họng, gây vướng họng ngứa họng, đau họng và ho.
- Không khí trong nhà và môi trường sống quá khô. Đây cũng là nguyên nhân hay gặp gây viêm họng, nhất là vào mùa hanh khô. Ngoài ra, do nguyên nhân nghẹt mũi mà người bệnh phải thở bằng miệng cũng có thể làm cho họng bị khô rồi viêm.
- Các chất kích ứng như khói thuốc lá, các thức ăn cay nóng v.v… cũng có thể gây viêm họng ở không ít người.
- Tình trạng căng cơ trong cổ họng cũng dễ gây viêm họng, hậu quả của việc nói to, la hét kéo dài v.v…
- Bệnh trào ngược dạ dày, thực quản – hậu quả của chứng rối loạn tiêu hóa, axit từ trong dạ dày trào ngược lên thực quản gây viêm họng.
- Nhiễm HIV. Đau họng và các triệu chứng khác giống như bị cúm cũng có thể xuất hiện sớm trong trường hợp người vị nhiễm HIV.
- Các trường hợp khối u trong cổ họng, lưỡi hoặc hộp thanh quản, áp xe trong cổ họng, viêm nắp thanh quản v.v… cũng thường gây đau họng, chặn đường thở v.v… và cần có sự can thiệp y tế khẩn cấp.
CÁC YẾU TỐ RỦI RO GÂY VIÊM HỌNG:
Mặc dù ai cũng có thể bị viêm họng, tuy nhiên trên thực tế thì trong khi có những người rất ít khi bị viêm họng thì cũng có những người bị bệnh này rất thường xuyên.
Dưới đây là một số yếu tố khiến một người dễ bị viêm họng hơn, chẳng hạn:
- Tuổi tác: Trẻ em và thanh thiếu niên thường hay bị viêm họng hơn người lớn tuổi, nhất là các trẻ em từ khoảng 3-15 tuổi.
- Thuốc lá. Hút thuốc lá thậm chí chỉ tiếp xúc với khói thuốc lá cũng có thể gây kích ứng cổ họng, tăng nguy cơ ung thư miệng và cổ họng
- Dị ứng. Dị ứng theo mùa, dị ứng với các tác nhân như bụi, nấm mốc, lông thú nuôi v.v…
- Hóa chất. Việc tiếp xúc với các chất kích ứng hóa học, các hạt bụi than, hóa thạch hay các hóa chất gia dụng cũng có thể gây kích ứng cổ họng
- Nhiễm trùng xoang mãn tính. Dịch tiết ra từ mũi có thể gây kích ứng cổ họng, lây lan nhiễm trùng gây viêm họng.
- Tụ tập đông người. Virus và vi khuẩn dễ dàng lây lan từ người qua người, bằng cả tiếp xúc trực tiếp hay gián tiếp qua đồ vật và nguy cơ lây nhiễm đặc biệt cao ở những nơi có nhiều người tụ tập, dù ở bất cứ hình thức nào, ở trung tâm chăm sóc trẻ em, lớp học, văn phòng, rạp hát hay ô tô, máy bay v.v…
- Khả năng miễn dịch suy giảm. Nói chung, người có sức đề kháng càng thấp sẽ có nguy cơ bị nhiễm trùng càng cao. Các nguy cơ làm giảm sức đề kháng ở người chẳng hạn như HIV, tiểu đường, hóa trị, điều trị bằng các thuốc steroids, hay căng thẳng, mệt mỏi, ăn uống kém và đặc biệt là ngủ kém. v.v…
Vậy, chúng ta có thể điều trị hay phòng ngừa viêm họng như thế nào?
PHÒNG NGỪA VÀ ĐIỀU TRỊ VIÊM HỌNG
Phòng ngừa viêm họng
Trước khi nói đến việc phải nhờ đến bác sĩ hay bệnh viện, việc chúng ta có thể làm được là hãy tích cực phòng ngừa. Cách tốt nhất để ngăn ngừa viêm họng chính là tránh các cơ hội gây nhiễm khuẩn và thực hành vệ sinh tốt.
Bản thân bạn hãy làm tốt và cũng chỉ dạy các cháu nhỏ cùng thực hành tốt một số việc sau:
- Rửa tay kỹ lưỡng và thường xuyên, đặc biệt là sau khi đi vệ sinh, trước khi ăn, và sau khi hắt hơi hoặc ho.
- Tránh dùng chung thức ăn, ly uống nước hoặc đồ dùng với người khác.
- Ho hoặc hắt hơi vào khăn giấy và vứt ngay vào sọt rác. Trong trường hợp cần thiết, hãy hắt hơi vào khuỷu tay.
- Sử dụng các chất sát khuẩn như xà phòng, cồn y tế v.v…
- Khi uống nước ở vòi nước uống công cộng, không chạm miệng vào vòi
- Thường xuyên vệ sinh các đồ dùng hết sức gần gũi như điện thoại, điều khiển TV, điều hòa v.v… bằng chất sát trùng thích hợp. Đặc biệt chú ý làm tốt các việc này trong các cuộc du lịch tá túc trong các khách sạn, nhà nghỉ v.v…
- Giữ khoảng cách an toàn, cần thiết trước người bệnh.
Điều trị viêm họng
Ở phần này tôi chỉ xin nhấn mạnh mấy nguyên tắc sau:
- Nếu viêm họng do virus chẳng hạn cúm thì về căn bản người bệnh chỉ cần nghỉ ngơi, bệnh sẽ tự khỏi sau khoảng 5-7 ngày, không cần phải uống kháng sinh.
- Nếu viêm họng do nhiễm khuẩn như vi khuẩn Chlamydia, vi khuẩn lậu hay đặc biệt là do liên cầu khuẩn, cần phải được điều trị đúng cách và kịp thời bằng kháng sinh ngăn ngừa biến chứng.
Chúc bạn mạnh khỏe, tạm biệt và hẹn gặp lại!
